E-ticareti çok sevdik!!

Ürün ve hizmet satışının internet yoluyla yapılmasını sağlayan elektronik ticaret günümüzün yeni alışveriş çılgınlığı oldu. Zamansızlık, yoğun çalışma, şehir trafiği pek çok insanı bu alışverişe yönlendiriyor.

İyice yaygınlaşan sanal ticaret her alanda kullanılır oldu. Kozmetik, aksesuvar, teknoloji, kitap, çiçek, gıda gibi birçok ürün internet bağlantısı sayesinde her yerden sipariş edilerek kapıya kadar geliyor. Sektör 22 milyar dolarlık ciroları görürken, internet girişimcilerini de zengin ediyor.

Hanife Baş

Bilgisayarın başına oturuyorsunuz, birkaç klavye ve fare hareketiyle beyaz eşyadan gıdaya her ihtiyacınızı satın alıyorsunuz… Çarşı pazar dolaşmak yok, yorulmak yok, kuyruk beklemek yok. İnternetin gelişimine paralel olarak elektronik ticaret daha yaygın deyimiyle e-ticaret bu rahatlığı sağlıyor. Mekan ve zamandan bağımsız alışveriş imkanı sunuyor. Kozmetik, aksesuvar, teknoloji, kitap, çiçek, gıda gibi birçok ürün bir internet bağlantısı sayesinde her yerden sipariş edilerek kapıya kadar geliyor. Zamansızlık, yoğun çalışma, şehir trafiği pek çok insanı bu alışverişe yönlendiriyor.

Online alışveriş modern insan için bir hayat biçimi haline geldi adeta. Zaten artık internetten alışveriş yapmasa da satın alma yapmadan önce alacağı ürünle ilgili internette araştırma yapmayan insan sayısı yok denecek kadar az. Artık iyice yaygınlaşan e-ticaret hemen her alanda ve sektörde de kullanılır oldu. Güven sorunun da aşılmasıyla internetten yat, takı, pırlanta, gitar teli gibi ilginç ürünler bile satılmaya başladı. Şu sıralar ise fırsat ve indirim siteleri çılgınlığı yaşanıyor.

E-ticarette limitler artarken sektörün de büyüklüğü 22 milyar dolar gibi rakamlara ulaşıyor. E-ticaret, ürün ya da hizmet satışının bilgisayar üzerinden yapılmasına deniyor. En kısa şekilde de ticaretin elektronik ortama dönüşmesi olarak tanımlanıyor. Aslında tarihi de çok eskiye gitmiyor. 15-17 yıllık bir geçmişi olmasına karşın çok büyük bir sektör haline gelmiş durumda. Tarihine baktığımızda e-ticaret kavramının 1980’li yılların ikinci yarısında ortaya çıktığını görüyoruz. Pek çok şeyde olduğu gibi ilk gelişimi Amerika’da gerçekleşiyor. İlk defa 1994’te Amazon.com adlı web sitesinde kitap satışıyla başlıyor. Bu satışın ardından aynı yıl
içinde ilk defa e-posta yoluyla pazarlama ve reklam keşfedilmiş. 1995’te ise diğer internet devi Yahoo da arama motoru olarak işlev görmeye başlamış. Yine aynı yıl içerisinde e-Bay adlı alışveriş sitesinde ilk sanal müzayede düzenlendi. Türkiye’de ise e-ticaret internetin ülkemizde kullanılmaya başlamasından kısa bir süre sonra başladı. Bu da benzer tarihlere denk geliyor.

22 MİLYAR TL’LİK HACİM

Türkiye’de elektronik ticarette hızlı bir gelişim yaşanıyor. E-ticaret için kurulan özel siteler yanında büyük firmalar kendi sitelerinde de elektronik ticaret yapıyor. Sektörün derneği de kurulmuş. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Hakan Orhun, son verilere göre 2011’de yurtiçi ve yurtdışında gerçekleştirilen toplam e-ticaret hacminin 22 milyar TL’ye ulaştığı bilgisini veriyor. Bu rakam bir önceki yıla göre değerlendirildiğinde yaklaşık yüzde 57 oranında büyüme yaşandığını gösteriyor. Orhun, gerçekleşen işlem adedinde ise yüzde 40’lık bir artış bulunduğunu dile getiriyor:

“2005 yılında 76 TL olan bir kişinin harcamış olduğu ortalama alışveriş tutarı, 2011’te 182 TL’ye yükseldi. Tüm rakamlar, e-ticaretin her yıl yüzde 50’ye yakın bir büyüme ile artışını devam ettirdiğini gösteriyor. Ancak bu rakamlar telekom, havayolları, sigorta şirketlerinin verilerini de kapsıyor. Biz ETİD olarak 2011 yılı için internet üzerinden ürün satışı yapan sitelerin 22 milyar TL olarak gerçekleşen e-ticaret sektöründen yaklaşık 4 milyar TL gibi bir pay aldığını düşünüyoruz. 2012 beklentimiz yüzde 50’nin üzerinde, hatta yüzde yüze yakın bir büyüme. 2011 Aralık ve 2012 Ocak arasındaki adetsel olarak yüzde 10’un üzerinde bir artış bize çok büyük bir moral verdi.”

E-ticarette en büyük alıcı kitlesi ise yeni nesil. Gençler belli bir yaşın üzerindekilere göre daha fazla internetten alışveriş yapıyor. Türkiye’de genç nüfusun çokluğu ise bu ticaretteki potansiyeli gösteriyor. Orhun, “Genç nüfus internetten ticareti seviyor ve buna çok alıştı. Ancak bununla sınırlamamak lazım. Elektronik ticareti her profilden kişiler kullanıyor. Gün içinde ev kadınları araştırmalarını yapıyor ve akşamları eşleri ile birlikte bilgisayarlarının karşısında alışverişlerini yapıyor. Bundan 10 yıl önce hacim olarak imkansız denilen büyüklükte beyaz eşya satışları, giyim satışları bu artışı destekleyen unsurlar” diyor.
Yaşam tarzındaki değişim de internetten ticareti artırıyor. Hakan Orhun, “E-ticaret sitelerindeki gelişmeler, yeni e-ticaret siteleri, yeni e-ticaret iş modelleri, hayatın daha da hızlanması, zamanın daha da değerli olması diye sayabileceğim birçok faktör de sektörün
hızla büyümesini sağlıyor” tespitinde bulunuyor.

EN ÇOK ELEKTRONİK ALINIYOR

Elektronik ticaret internetin kullanım sıklığına paralel olarak büyükşehirlerde daha yaygın olarak kullanılıyor. ETİD verilerine göre yüzde 48’lik oranla Marmara Bölgesi e-ticareti en yoğun kullanan bölge olurken, onu yüzde 16 ile İç Anadolu ve yüzde 13 ile Ege izliyor. İl bazında bakıldığında ise en çok alışveriş yapılan illerin İstanbul, Ankara ve İzmir olduğu görülüyor. Bu üç ili Bursa, Antalya ve Kocaeli izliyor Peki, internetten daha çok ne tür ürünleri en çok alıyoruz? Elektronik ve giyim başı çekiyor. Ama alternatif çok arttı artık herkes her aklına geleni alabiliyor. Orhun’a göre artan güven ve yeni sağlanan avantajlarla web sitelerinin satışları artıyor. Genel satış dışında belirli alanlarda uzmanlaşan siteler de çoğalıyor. Sadece gitar teli veya papyon gibi tek bir ürün grubunu satan internet mağazaları karşımıza çıkıyor.

Türkiye’de yıllarca e-ticaretin önündeki en önemli engel güven sorunu oldu. Pek çok insan kredi kartını internette kullanmayı güvenli bulmuyordu. Ancak yıllar geçtikçe bu güven oturdu ve sektörün büyümesi hızlandı. Hakan Orhun, bu konuda şunları söylüyor:

“Derneğimizin ve sektörün çabaları ve yasal düzenlemelerle birlikte bu konunun yaklaşık iki yıl içinde tamamen gündemden kalkacağını rahatlıkla ifade edebilirim. Bu sektör tüketici haklarının en üst düzeyde korunduğu bir sektör. Yasal olarak zaten müşteri hakları e-ticarette birçok ülkenin de ilerisinde. Bizler zaten bunları kusursuz uyguluyoruz. Örneğin, yasa gereği, satın alınan ürünün 7 gün içinde koşulsuz iade hakkı var. Bunun dışında birçok sitede müşteri odaklı ek uygulamalar da mevcut.”
Sektörün en büyük alışveriş sitesi ise Hepsiburada.com. Genel müdürü Aytuğ İğneli, verdiği röportajda tüketici davranışının değiştiğini, rahatlığı ve kolaylığı nedeniyle alışverişin internete kaydığını vurguluyor. İğneli, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Geleceği çok parlak bir sektör. İnternette konfor, aynı anda yüzlerce ürün ve fiyatı arayıp karşılaştırma rahatlığı var. Ürünle ilgili her türlü bilgiye rahatça ulaşılabiliyor. İnternetin olduğu her yerden sipariş alıyoruz. Anadolu’dan da ciddi talep var. Özellikle küçük şehirlerde her marka yok. Onlara o konforu götürüyoruz.”

Sanal alışverişin avantajları

* Zaman kazandırır, mağaza mağaza gezmek zorunda kalmazsınız
* Bir ürünün istenildiği kadar incelenmesini sağlar
* Diğer ürünlerle kıyaslama yapılmasını sağlar
* Klasik mağazalara göre daha avantajlı fiyatlar bulunabilir
* Trafik derdi ve park sorunu yaşamazsınız
* Satın alacağınız ürünle ilgili diğer tüketicilerinin yorumlarını görebilirsiniz.
* Kredi kartının kopyalanma ihtimali gerçek hayattakinden fazla değildir
* Tasarruf ettirir
* Her ürünle ilgili satın almadan önce bilgi sahibi olunmasını sağlar
* Ulaşım maliyetlerini düşürür.
* Ödeme kuyruğunda bekleme, paket taşıma sorunlarını ortadan kaldırır
* Düzenlenen kampanya, promosyon ve indirimlerden hızlı haberdar olunmasını sağlar.

Fırsat sitesi çılgınlığı!

‘Yüzde 50 indirimli tatil kazandınız’, ‘Bu fırsat sizin için’ gibi mesajlarla fırsat siteleriyle tanıştık. Son dönemde bir çılgınlık haline gelen ve private shopping (özel alışveriş) siteleri de denen bu siteler online alışverişin yeni fenomenleri. Grupanya, Markafoni, Limango,
Yakalo.co gibi onlarca fırsat sitesi günlük yaşamda akla gelmeyen fırsatları uygun fiyatla sunuyor. Bazen yüzde 90’lara varan indirimle elektronik ticaret sektörüne katkı sağlıyorlar.

Eğlence mekanlarından güzellik merkezlerine, giyim kuşamdan sosyal aktivitelere kadar pek çok hizmete indirimlerle sahip olunmasını sağlıyorlar. Neredeyse her gün bir tane kuruluyor. Sektörde küçülme olacağı söylentileri çıksa da indirimlerle insanların yaşamlarını
değiştiriyorlar. Türkiye’de 70 civarında olduğu tahmin edilen fırsat sitelerinin dünya çapında 1 milyar dolar olarak tahmin edilen iş hacimleri var. Fırsatları yakalayabilmek için sistemlere üye olmak gerekiyor. Fırsatlar elektronik posta ve telefon mesajları yoluyla duyuruluyor. Private shopping de önde gelen sitelerden olan Daybuyday.com’un Genel Müdürü Çiğdem Toraman, sektörde sıkı rekabet olduğunu belirterek, “Sektör müşteri ihtiyaçlarına göre dönüşecek. Herkes değişecek ve gelişecek. Türkiye’de bu yıl elektronik ticaret yılı 22 milyar dolarla kapatmasını bekliyoruz” diyor.

İnternetten satın almada fiyatın hâlâ önemli bir parametre olduğunu ama bunu ürün nedeniyle tercihe kaydırmaya çalıştıklarını dile getiren Toraman, şunları söylüyor: “Kadın, erkek, çocuk, ev ve elektroniği gibi çeşitli kategori ürünleri satıyoruz. Beyaz eşya ve mobilya da bu ağa girecek. Ürün segmenti talebe göre genişleyecek. İnternetteki kampanyalar markaların satışını etkilemiyor. Bir marka sezona yeni girdiğinde biz ürününü koymuyoruz. Marka indirime girmek üzereyken kampanyaya koyuyoruz. Marka kendi dağıtım kanalında sorun olmayacak şekilde organizasyonu yapıyor. Her markanın interneti yeni bir mağaza olarak görmesi gerekir. İstanbul dışındaki birinin Beyoğlu’ndaki ürüne ulaşma şansı yok. Bizler iyi markaları aslında daha çok İstanbul dışına satıyoruz. Çünkü onların bu markalara ulaşama şansı yok. Zaman ve mekandan da tasarruf ettiriyoruz. İnternetten alışveriş ekonomi de yaratıyor. Firmalar private shopping için özel koleksiyon bile üretiyor.”

Güvenli alışveriş için altı altın kural

Büyük kolaylıklar getiren sanal alışverişte dikkat edilmesi gerekenler de bulunuyor. Güvenlik bunların başında geliyor. Siber güvenlik uzmanı Kaspersky Lab Analisti Andrey Kostin online alışverişte güvenliği sağlamak için herkesin dikkat etmesi gereken altı noktayı açıkladı.

1-Mutlaka sanal kart kullanın: Online alışveriş yaparken sadece online işlemler için ayrı bir sanal kart çıkartılması ve hesabın her alışverişten hemen önce doldurulması dolandırıcılık tehlikelerine karşı alınabilecek önlemlerin başında geliyor.
2- Sahte sitelerdeki çalışmayan bağlantılara dikkat: Sahte web siteleri çalışmayan bağlantılara ve çalışmayan ya da hata mesajı veren sekme ve sayfalara sahip olabilir. Eğer bir online mağazanın güvenilirliği hakkında şüphe varsa bir internet araştırması mağazanın iletişim detayları, banka detayları ve daha fazlası ile ilgili bilgi verebilir.
3. Adres ‘Https’ ile başlamıyorsa ödeme yapmayın: Ödeme yapmadan önce kullanıcıların ilk bakması gereken nokta, ‘Http’nin yanı sıra adres çubuğundaki ‘s’ harfidir. Ek olarak, eğer bir web sitesi bir güvenilirlik sertifikasına sahipse, adres çubuğunda ya da tarayıcı durum çubuğunda küçük bir kilit işareti de vardır.
4. Güvenilir ödeme sistemlerini tercih edin: Alışveriş yapanlar genelde PayPal, online ödeme sistemi, WebMoney gibi mağazanın kendi ödeme formu dışında başka bir sistemle ödeme gibi seçeneklere sahiptir.
5. Ortak bilgisayarları tercih etmeyin: Verilerin açığa çıkartılma riski ortak bir bilgisayar kullanırken, banka kartları ile alışveriş yaparken veya güvenliksiz ve herkese açık bir kablosuz internet ağına bağlıyken daha yüksektir.
6. Zor bir şifre seçin: Çözülmesi zor bir şifre seçin. Gizli bilgi için sanal klavye kullanın. Online bankacılık işlemleri yaparken, çoğu antivirüs çözümünde kullanılan bir site eleme sistemi kullanabilir ve gizli bilgilerinizin çalınma riskini en aza indirebilirsiniz.

İnternet kullanımıyla artıyor

Online alışverişin gelişimi internet kullanım oranlarındaki gelişimle doğrudan orantılı. Son rakamlara göre Türkiye’de internet erişimi olan hane oranı yüzde 47.2’ye yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ‘2012 Yılı Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım
Araştırması Sonuçlarını’na göre, Türkiye’de en yaygın internet bağlantı türünün yüzde 66.4 ile ADSL olduğu görüldü.
* Kentlerde internet erişim imkanı olan hane oranı kentlerde yüzde 55.5 iken, kırsal yerlerde bu oran yüzde 27.3 olarak tespit edildi.
* En fazla İstanbulluların evinde internet bulunuyor. İstanbul’da hanelerin yüzde 60.5’inde internet kullanılıyor. İnternete erişim imkanı olan hane oranında yüzde 49.7’le Batı Marmara, yüzde 60.6’le Doğu Marmara, yüzde 57.5’le Batı Anadolu bölgesi de Türkiye ortalamasının üzerinde yer alıyor.
* Araştırma sonuçlarına göre 16-74 yaş grubundaki bireylerde bilgisayar ve internet kullanım oranları sırasıyla yüzde 48,7 ve yüzde 47.4 olarak belirlendi. Bu oranlar 2011 yılında sırasıyla yüzde 46.4 ve yüzde 45 düzeyindeydi.

Girişimcilerini zengin ediyor!

Altın çağını yaşayan e-ticaret girişimcilerini de zengin ediyor. Bu iş modelinde firmalar operasyon ve stok maliyetleri çok daha az olduğu için işe sanal mağazalarla başlıyor. Bu yolla işe başlama maliyetlerinden kurtulan firmalar, ürünlerini çok daha uygun fiyatlara
sunarak yüksek satış rakamlarına ulaşıyor ve çok hızlı büyüme sağlıyor. İşin büyüklüğü belli bir noktaya ulaşınca da e-mağazaların dışında gerçek mağazalar açarak büyüme hızını artırıyorlar. Fiziki mağazalarla müşterilerin ürünleri birebir görüp deneyerek almaları sağlanıyor.

Dünyada e-ticaretin büyümesiyle farklı sektörlerde birçok girişimci bu modeli tercih ediyor. Özellikle başlangıç sermayesi bulmakta sıkıntı çekenler ilk bu yöntemi deniyor. Türkiye’de de kısa sürede popüler olan e-ticaret ve fırsat siteleri milyar dolarlık yeni bir pazar yarattı. Üye sayıları milyonları aşan siteler, yabancı yatırımcıların da ilgi odağında. İşe 250-300 bin dolarla başlayıp bugün 6 milyon dolarlık yatırım yapan firmalar var. internetretailer.com Avrupa’nın en büyük 300 e-ticaret firması sıralamasını açıkladı. 2010 yılı rakamlarına göre bunlar arasında yer alan en yüksek cirolu Türk e-ticaret firmaları şöyle:

* Hepsiburada.com
* Markafoni.com
* Teknosa.com
* Hizlial.com
* Trendyol.com
* Gold.com.tr
* Vatanbilgisayar.com
* Ciceksepeti.com
* Ereyon.com.tr
* Pabbuc.com
* Vimjo.com
* Kitapyurdu.com
* Bonnyfood.com